[ Terug | Grof slijpen | Fijn slijpen ]

Polijsten

Polijsten lijkt een beetje op slijpen. In plaats van carburundumkorrels die het glas wegkrassen, gebruiken we ceriumoxide (CeO) dat op een pekbodem ligt om het glas te vergladden. De precieze werking is niet bekend, maar de meeste verklaringen gaan in de richting van het plaatselijk vloeibaar worden van het glas. Putjes in het glas worden dus niet meer gelijkgesleten zoals bij het slijpen, maar `lopen vol' met glas. Zoals gezegd is er hiervoor een pekbodem nodig en die moet ik eerst gieten ...

Woensdag 12 april: in Hamme kom ik toevallig langs een winkel Super 5000 geheten, en al even toevallig vind ik daar een 1600W elektrisch kookplaatje (746 fr).

Zaterdag 15 april: bij Schleiper in Gent koop ik een flesje lijnolie (75 ml, gezuiverd, 109fr) en een fles terpentijn (1 liter, 230fr). De lijnolie en terpentijn worden gebruikt samen met bijenwas om pek minder hard en broos te maken.

Dinsdag 18 april: 20.30: Ik kap de pek in stukjes. Het pek zit in een soort blik dat van boven open is. Met een schroevendraaier als beitel en een hamer kap ik de pek in stukjes; om te vermijden dat de pekschilfers overal in het rond vliegen stop ik alles in een plastieken zak. Ik ben hier een uur en een kwart mee zoet en dan vind ik het wel genoeg; nu eens proberen of die dingen ook nog willen smelten. Jammer genoeg is er geen verlengkabel te vinden die lang genoeg is (ondertussen had ik alles al uitgehaald natuurlijk). Ik reageer me dan maar af op de rest van de pek :-) Op een half uurtje is alles herleid tot kleine brokjes.

Links het potje ceriumoxide, rechts de pek
(Klik op de foto om in te zoomen)

Donderdag 20 april: ik probeer de pek te smelten in een colablik waar ik het deksel van afgehaald heb met een cutter. Jammer genoeg is de pek zelfs na een kwartier opwarmen alleen maar een klein beetje stroperig geworden. Waarschijnlijk komt dat omdat de bodem van zo'n blik niet plat is, en er dus maar een relatief klein gedeelte mee in kontakt komt met het oppervlak van het kookplaatje.

Zaterdag 22 april: bij de Hema koop ik een steelpannetje (0,75 liter inhoud, 14 cm doorsnede, 290 fr).

Woensdag 26 april: 9u20: Ik smelt de pek in het pannetje. Met wat hout maak ik een langwerpige vorm, die ik met aluminiumfolie afdek. De aluminiumfolie smeer ik met een borsteltje in met terpentijn en daarin giet ik de hete pek. Dit neemt zo'n twintig minuten in beslag. Ik doe de aluminiumfolie met de intussen gestolde pek eraf, en herhaal het geheel, zodat ik uiteindelijk twee langwerpige stukken pek heb.

9u45: Alles zit erop; ik laat de pek nu afkoelen. Na een kwartiertje is de pek redelijk afgekoeld (ik kan de kookplaat en de pan gerust met de blote hand aanraken) en heel stroperig geworden.

Zaterdag 29 april: 21.15: Ik snijd de twee repen pek in vierkante blokjes. Ik gebruik hiervoor een cuttermes dat ik in de vlam van een aansteker houd---als het mes te koud is breekt de pek (meestal in een richting die je niet wil) ... De aluminiumfolie gaat er ook moeilijk af. Misschien heb ik woensdag wat te veel terpentijn gebruikt bij het insmeren van de aluminiumfolie. De pek plakt nogal erg aan de rand; waarschijnlijk is de terpentijn daar het meest naartoe gevloeid.

Je handen zullen gegarandeerd onder de pek zitten ... Met een heet mes kunnen kleine stukjes aluminiumfolie makkelijker verwijderd worden. Ook belangrijk is het mes snel genoeg van de pek te verwijderen, of anders blijft alles vastplakken aan het mes! Het blijkt dat ik voor elk vierkantje opnieuw het mes een seconde of tien moet opwarmen. Elke twee tot vier vierkantjes moet het mes afgekuist worden aan een stukje aluminiumfolie omdat anders de pek die op het mes achterblijft in brand schiet bij het verhitten van het mes.

Om 10u25 heb ik zo 24 vierkantjes gemaakt. Nu smeer ik de hulpschijf met een borsteltje in met terpentijn (zoals we hiervoor al ondervonden zal dit ervoor zorgen dat de pek goed blijft plakken aan de schijf). Elk vierkantje houd ik vijf seconden boven de vlam en druk het dan vast op de hulpschijf. Het vierkantje zelf houd ik natuurlijk met een stukje aluminiumfolie af, kwestie van mezelf niet te verbranden :-) Om 11u10 is het karweitje geklaard.

Hulpschijf vlak voor en vlak nadat de pekvierkantjes erop aangebracht worden

Maandag 1 mei: 10u30: ik leg een blad aluminiumfolie op de pekbodem, daarop de spiegel en daarop een fles water van anderhalve liter om het geheel wat aan te drukken. Na een paar uur is er nog niet erg veel verandering te zien.

Donderdag 4 mei: Om 11u 's morgens kijk ik nog eens naar de pekbodem en wat blijkt: de vierkantjes hebben goed de vorm van de spiegel aangenomen, maar een hele hoop zijn samengeklit.
8.00--10.00PM: Vierkantjes bijsnijden. Ik werk met een cutter die ik in de vlam van een aansteker houd. Deze methode zal later nogal omslachtig blijken. Een vierkantje breekt bijna volledig af tijdens het bijsnijden; dit blijkt te verhelpen door het er op te leggen en in de vlam van een aansteker te houden, zodat het weer vastsmelt.
Om 10u laat ik alles weer persen onder de 1,5l-fles.

Vrijdag 5 mei 6.00PM: fles gaat eraf.
8.30--9.00: Kanaaltjes bijsnijden.
9.00--: fles gaat er weer op.

Zaterdag 6 mei --11.30AM: fles er af. De vierkantjes zitten weer tegeneen; blijkbaar ben ik nogal enthousiast geweest en zijn zulke lange perstijden niet echt noodzakelijk.
11.30--12.15: vierkantjes bijsnijden; ik gebruik nu een andere methode: leg de cutter op het vierkantje op de plaats waar er bijgesneden moet worden en geef er dan een (of een paar) tikjes op met een hamer. De cutter werkt hier dus als een soort beitel.
1.25--2.10: persen.
5.35--7.35: polijsten, MoT 1/3W. Mijn methode is: ik zet een fles water op de spiegelschijf om druk uit te oefenen; voor de rest gaat het ongeveer als bij het slijpen (de 1/3 W-slag is bijvoorbeeld hetzelfde).

De hulpschijf, op de plank vastgeklemd met vier schroeven. De plank zelf is met twee klemmen aan de tafel bevestigd. Om de 5 minuten draai ik de spiegelschijf ongeveer 45 graden, en om de 10 a 15 minuten draai ik de plank (met de pekbodem erop) 90 graden in dezelfde richting. De eerste wet duurt 55 min, en tegen dan zijn de vierkantjes veel vlakker geworden (de rimpels die ervoor te zien waren zijn bijna verdwenen). Om 7u35 houd ik het voor bekeken (je wordt er flink moe van) en na wassen en drogen is het resultaat er: de spiegel blinkt over het hele oppervlak!

8.30--9.00: Een paar kanaaltjes zijn bijna dicht doordat de vierkantjes platgeperst worden tijdens het polijsten, dus ik snijd het geheel bij.

Dinsdag 9 mei: 7.25--7.35PM: Vierkantjes bijsnijden.
7.35-8.00: persen (nu met een tweeliterfles).
8.00--10.30: Polijsten, MoT, 1/3 W-slag. Als mengsel gebruik ik 7 lepeltjes water en 1 lepeltje poeder. De eerste wet duurt ruim een uur; op het einde gaat het zo stroef dat er een paar schilfers pek afspringen en er blijft ook een beetje pek op de spiegel plakken (afwassen onder de kraan helpt een beetje, maar niet volledig). Gelukkig was alles opgelost zodra ik weer voortdeed met vers water en poeder.
Daarna nog een half uurtje de vierkantjes bijsnijden.

Vrijdag 12 mei 9.00--9.45PM: persen
9.45--11.50: polijsten (de eerste wet duurt 1u5min). MoT, 1/3 W.
Op het einde was ik de spiegel af, maar er blijft nog een waas van poeder aan de spiegel hangen, zelfs na afspoelen vlak onder een krachtige waterstraal. De oplossing hiervoor is simpel: voor je stopt met polijsten nog enkele slagen doen met veel water en bijna geen poeder.

Zaterdag 13 mei 1.25--1.50: Vierkantjes bijsnijden.
1.50--4.00: persen (fles van 1,5l samen met die van 2l)
5.20--6.10: idem
6.20--7.55: Polijsten, MoT, 1/3W. De eerste tien minuten gaat alles vrij stroef; de spiegel schokt wat bij het duwen en trekken. De eerste wet duurt 1u10min.

Zaterdag 5 november De Nationale Sterrenkijkdagen zijn er weer. Onze vriendjes van de VSRUG laten daar o.a. hun Foucault-test-opstelling zien. Daar moeten we natuurlijk van profiteren! De spiegel wordt door deze ervaren mensen bekeken en wat blijkt: alleen in het midden is de spiegel een klein beetje hyperbolisch (oplossing: 15 tot 20 minuten polijsten met een lange W-slag met 1/2 tot 1/3 overhang)! Al de rest is in orde (geen afplatting aan de rand, geen waas op de spiegel (dus ik heb lang genoeg gepolijst), geen krassen)!